Βασικός στόχος του άξονα είναι η μείωση της απομόνωσης του ορεινού χώρου, η μείωση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων και η στήριξη της ανάπτυξης στις λιγότερο ανεπτυγμένες αγροτικές περιοχές της Περιφέρειας, η ανάδειξη και αξιοποίηση των τοπικών πλεονεκτημάτων των περιοχών αυτών και η δημιουργία βιώσιμων συνθηκών για τους τοπικούς πληθυσμούς.
Στο πλαίσιο του Άξονα ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε ολοκληρωμένες παρεμβάσεις ορεινών / απομονωμένων περιοχών. Οι πόροι που θα διατεθούν για αυτά τα προγράμματα ανέρχονται σε 4,6 % της συνολικής δημόσιας δαπάνης του προγράμματος και προέρχονται από πόρους και των τριών Ταμείων (ΕΓΤΠΕ, ΕΤΠΑ, ΕΚΤ). Πιο συγκεκριμένα στο ποσοστό αυτό περιλαμβάνεται το σύνολο των δεσμεύσεων των Μέτρων 6.1, 6.2, 6.3, 6.4, 6.5, 6.6, 6.7, 6.8 και 6.11 και τμήμα των δεσμεύσεων των Μέτρων 6.9 και 6.10. Τμήμα των δεσμεύσεων των Μέτρων 6.9, 6.10 και 6.11 θα διατεθούν για δράσεις του ΕΤΠΑ και του ΕΚΤ που θα αφορούν στα ολοκληρωμένα προγράμματα του στην Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας.
Τα γενικά κριτήρια για την επιλογή των περιοχών εφαρμογής των ολοκληρωμένων προγραμμάτων είναι:
1. Αναπτυξιακά κριτήρια :
α. Ως προς την αναπτυξιακή τους υστέρηση
β. Ως προς την προοπτική ανάπτυξής τους
2. Πληθυσμιακά κριτήρια.
Πληθυσμιακή αποδυνάμωση
3. Κριτήρια αειφορίας
Ανάγκες περιβαλλοντικής προστασίας και αναβάθμισης
4. Συμμετοχή του αγροτικού τομέα στη διαμόρφωση εισοδήματος
5. Συνεκτικότητα της ζώνης
6. Ύπαρξη κέντρου ανάπτυξης
7. Η βούληση των τοπικών δυνάμεων της περιοχής για κοινή δράση
1. Προσδιορισμός κριτηρίων και επιλογή περιοχών παρέμβασης:
1.1 Τα κριτήρια για την επιλογή των περιοχών παρέμβασης ευθύνης της Περιφέρειας εγκρίνονται από την Επιτροπή Παρακολούθησης του ΠΕΠ, μετά από εισήγηση της Διαχειριστικής Αρχής. Για τον προσδιορισμό των εξειδικευμένων αυτών κριτηρίων επιλογής λαμβάνονται υπόψη οι προαναφερθείσες βασικές κατηγορίες γενικών κριτηρίων. Στο βαθμό που το επιτρέπει η φύση και το είδος τους, τα εξειδικευμένα κριτήρια θα πρέπει να είναι ποσοτικοποιημένα.
1.2. Η Περιφέρεια (Διαχειριστική Αρχή) επιλέγει τις περιοχές με την ακόλουθη διαδικασία, ανάλογα με το βαθμό ετοιμότητας και ωριμότητάς της:
Προχωρεί σε μια μελετητική πρώτη φάση επιλογής και οριοθέτησης των περιοχών:
· αξιοποιώντας όλες τις διαθέσιμες σχετικές μελέτες
· λαμβάνοντας υπόψη τον διαθέσιμο προϋπολογισμό του ΠΕΠ για τις ολοκληρωμένες δράσεις σε ορεινές/απομονωμένες περιοχές της Περιφέρειας.
Αυτή η μελετητική φάση πρέπει να εξασφαλίζει στην Διαχειριστική Αρχή μία τεχνικά αιτιολογημένη επιλογή και οριοθέτηση των συγκεκριμένων περιοχών της Περιφέρειας.
Κάθε περιοχή που επιλέγεται πρέπει να ανταποκρίνεται τεκμηριωμένα στα εγκεκριμένα από την Επιτροπή Παρακολούθησης του ΠΕΠ κριτήρια. Η αιτιολόγηση των κριτηρίων επιλογής της περιοχής στηρίζεται κυρίως σε ανάλυση, η οποία προβάλλει τα προβλήματα και τις αδυναμίες και αναδεικνύει τα πλεονεκτήματα, την πραγματική δυνατότητα και της προοπτικές ανάπτυξης της περιοχής. Η επιλογή της κάθε περιοχής θα συνοδεύεται από ένα συνοπτικό σχέδιο δράσης, το ενδεικτικό περιεχόμενο του οποίου δεν θα έχει δεσμευτικό χαρακτήρα, αλλά θα στοχεύει στην αιτιολόγηση της επιλογής και οριοθέτησης της συγκεκριμένης περιοχής.
Η επιλογή και οριοθέτηση των περιοχών εγκρίνεται από την Επιτροπή Παρακολούθησης του ΠΕΠ, μετά από τεκμηριωμένη εισήγηση της Διαχειριστικής Αρχής.
2. Εκπόνηση σχεδίων δράσης ανα επιλεγείσα περιοχή:
Για κάθε μια από τις επιλεγείσες περιοχές η Περιφέρεια (Διαχειριστική Αρχή) προχωρεί στην εκπόνηση λεπτομερούς σχεδίου δράσης λαμβάνοντας υπόψη τις προδιαγραφές των μελετών των 34 περιοχών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, εκτός εάν ήδη έχει προχωρήσει σε εκπόνηση σχεδίου δράσης που να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές αυτές.
Για την εκπόνηση των μελετών-σχεδίων δράσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν πόροι της Τεχνικής Βοήθειας του ΠΕΠ.
Κατά την φάση εκπόνησης των σχεδίων δράσης θα εξασφαλίζεται η δημοσιοποίηση και η ενεργοποίηση των φορέων της περιοχής (ΟΤΑ, τοπικοί φορείς και ενώσεις, κοινωνικοί και οικονομικοί εταίροι, ΜΚΟ κλπ) και γενικότερα του τοπικού πληθυσμού.
Τα σχέδια δράσης παραλαμβάνονται και εγκρίνονται από την Διαχειριστική Αρχή.
3. Εφαρμογή των σχεδίων δράσης:
Τα σχέδια υλοποιούνται με την ευθύνη των περιφερειακών αρχών. Ο ολοκληρωμένος τους χαρακτήρας εξασφαλίζεται με την παρακολούθηση και συντονισμό στο επίπεδο της Περιφέρειας, με τη συμμετοχή των σχετιζόμενων με την περιοχή εταίρων καθώς και των ΟΤΑ Α ΄και Β΄ βαθμού.
· Οι δημόσιες υποδομές υλοποιούνται από δημόσιους φορείς
· Οι δράσεις που αφορούν τον ιδιωτικό τομέα και χρηματοδοτούνται από το ΕΓΤΠΕ-Π υλοποιούνται σύμφωνα με τις διαδικασίες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και με την υποστήριξη φορέων στήριξης. Η συγκρότηση των φορέων αυτών πραγματοποιείται χρονικά κατά την διάρκεια της εκπόνησης των λεπτομερών σχεδίων δράσης, ώστε να είναι έτοιμοι να λειτουργήσουν με την έναρξη της εφαρμογής των σχεδίων. Οι φορείς στήριξης θα υποστηρίζουν τον τοπικό πληθυσμό, θα εξασφαλίζουν τη δημοσιοποίηση των σχεδίων, την πληροφόρηση για τις διαδικασίες συμμετοχής και αξιολόγησης των προτάσεων, την εμψύχωση των δυνητικών αποδεκτών για συμμετοχή, την υποβοηθησή τους στην υποβολή των προτάσεων κλπ.
Σημειώνεται ότι κατά τον προσδιορισμό των περιοχών ευθύνης της Περιφέρειας θα πρέπει να αποκλείονται επικαλύψεις με περιοχές ολοκληρωμένων παρεμβάσεων ανάπτυξης της υπαίθρου άλλων Επιχειρησιακών Προγραμμάτων.
